Pierwsza emisja banknotu pamiątkowego 0 Euro Souvenir miała miejsce we Francji w 2015 r. Projekt szybko zyskał popularność, poszerzając swój zasięg o kolejne kraje Europy. W Polsce zadebiutował w 2020 r. – cały nakład 5000 sztuk pamiątkowego banknotu „Warszawa” sprzedano w ciągu jednego dnia. Poprzez promocję historii i kultury różnych regionów Europy i świata banknoty pamiątkowe pełnią rolę tzw. biletu turystycznego i są skierowane również dla szeroko rozumianej branży turystycznej. Są produkowane we francuskiej drukarni Oberthur Technologies, odpowiedzialnej za produkcję oryginalnych, obiegowych banknotów euro oraz innych druków wartościowych. Dotychczas w Polsce wydano w sumie 44 banknoty pamiątkowe - banknot z Natalią Janoszek jest 45. z kolei.

Kobiety na banknotach

Zaledwie na 8 proc. wszystkich banknotów na świecie znajdują się kobiece wizerunki, jak podaje poświęcona pieniądzom papierowym strona banknoteworld.com. W Polsce na współczesnych banknotach obiegowych nie ma ich w ogóle, a w wielu krajach nie było ich nigdy. Wśród wyemitowanych dotychczas na świecie banknotów z wizerunkami kobiet najliczniejszą grupą są te przedstawiające brytyjską królową Elżbietę II. 

Podczas eventu zorganizowanego przez Banknoty Pamiątkowe miał miejsce premierowy pokaz międzynarodowego spotu promującego projekt oraz prezentacja pamiątkowego banknotu 0 Euro Souvenir z wizerunkiem Natalii Janoszek, którego emisja będzie miała miejsce 19 marca. Jego nakład wynosi 3000 sztuk i jest nakładem zamkniętym, co oznacza, że nie ma możliwości jego dodruku. Cena emisyjna wyniesie 30 zł, a część środków ze sprzedaży zostanie przeznaczona na rzecz wybranej organizacji charytatywnej, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy dla matek z dziećmi z ogarniętej wojną Ukrainy. W przyszłości planowane są emisje kolejnych banknotów poświęconych wybitnym kobietom. Banknot można też zobaczyć na wystawie „Kobiety na banknotach świata” w siedzibie Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. 

Kobiety na banknotach pojawiają się od dawna, ale jest ich niewiele i często są to wyobrażenia symboliczne – mówi Szymon Bereska, prezes spółki Banknoty Pamiątkowe – Postanowiliśmy więc dołożyć naszą cegiełkę do zmiany i dać przykład, rozpoczynając wydawanie banknotów pamiątkowych poświęconych wybitnym kobietom. Warto jednak pamiętać, że obecność kobiet w świecie numizmatyki nie ogranicza się wyłącznie do ich wizerunków na pieniądzach. Przy projektowaniu naszych banknotów współpracujemy z bardzo utalentowanymi, nagradzanymi artystkami i graficzkami – Roussaną Alex Nowakowską, Małgorzatą Pławecką-Jasek, Ritą Lazaro, Joanną Franczykowską oraz Moniką Alicją Żak, która zaprojektowała banknot z Natalią Janoszek. Sama pani Natalia, ze względu na jej ogromne zaangażowanie w działalność na rzecz kobiet, jest doskonałą ambasadorką projektu „Kobiety na banknoty”.

Natalia Janoszek, polska aktorka robiąca międzynarodową karierę i pierwsza polska aktorka nagrodzona indyjską nagrodą filmową, od dawna wspiera inicjatywy na rzecz kobiet, ich wkład w rozwój świata i walki o ich prawa, jak np. budowa w New Delhi ośrodka dla ofiar przestępstw seksualnych. Angażuje się również w akcje ochrony oceanów, budowę szkół na Jamajce czy wspieranie domów pomocy dla osób starszych w Polsce. Regularnie wspiera Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. W październiku 2021 r. na aukcji NFT wystawiła kolację w swoim towarzystwie, a dochód – niemal milion dolarów – przeznaczyła na działania charytatywne. 

Chociaż rola kobiet w dziedzinach życia postrzeganych niegdyś jako niedostępne dla nich wciąż wzrasta, to nadal ich dokonania są lekceważone i spychane na dalszy plan. Wiele z nas musi ciągle walczyć o swoją pozycję i poważne traktowanie. Bardzo zależy mi na angażowaniu się w akcje wspierające walkę o pozycję i prawa kobiet, więc kiedy zostałam zaproszona do udziału w projekcie „Kobiety na banknoty” od razu się zgodziłam. W historii Polski i świata jest tyle wartych uhonorowania kobiet, ale na pieniądzach, które są stałym elementem naszej codzienności, ich nie znajdziemy. Czas zacząć to zmieniać – mówi Natalia Janoszek.

Roussana Alex-Nowakowska – pochodzi z Bułgarii, od 25 lat mieszka w Warszawie. Absolwentka Wydziału Rzeźby Narodowej Akademii Sztuk Pięknych w Sofii, dyplom magistra uzyskała w pracowni prof. V. Minekova. Magister Wydziału Malarstwa pod kierunkiem prof. M. Duchnowskiego w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku Kulturoznawstwo. Jest laureatką szeregu nagród artystycznych, m.in. głównej nagrody na światowym konkursie monetarnym w Osace w 2002 r.

Rita Lazaro – jako artystka zajmuje się malarstwem o różnorodnej tematyce i w rozmaitych stylach. Stworzyła serię prac na temat sztuki społecznie świadomej. Powracającym tematem jej najnowszej twórczości są tygrys i kot, a raczej ich symbolika. Nie lubi być szufladkowana, dlatego rzadko wystawia swoje prace w galeriach sztuki.

Joanna Franczykowska – ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydział Plakatu i Grafiki Użytkowej. Zajmuje się projektowaniem graficznym, ilustracją łącząc język kolorów, form i znaków. Jako kierownik miesięcznika popularnonaukowego Wiedza i Życie nagrodzona Grand Front w 2005 r., za najlepszą okładkę roku. Jej ilustracje stały się motywem przewodnim Pikników Naukowych oraz kampanii reklamowych dla PKO Bank Polski. Związana z Centrum Nauki Kopernik, tworzy materiały promocyjne, oprawę nowych wystaw i konferencji.

Monika Alicja Żak – studentka grafiki komputerowej w Katowicach, na co dzień wykonuje projekty dla małych i dużych firm. Specjalizuje się w projektach logo, budowaniu wizerunku firm oraz kompleksowej identyfikacji wizualnej. Maluje głównie na płótnie, farbami olejnymi, akwarelowymi, pastelami i węglem.

Małgorzata Pławecka-Jasek – projektantka banknotów pamiątkowych.